Perła Stambułu – Wieża Leandra

Przez

1 stycznia 2018

Około 200 metrów od azjatyckiego brzegu Stambułu i słynnej dzielnicy Üsküdar znajduje się jeden z najmniejszych a zarazem najbardziej rozpoznawalnych zabytków miasta – Wieża Leandra, czyli legendarna latarnia morska, w której pewien sułtan (a zdaniem wielu sam cesarz Konstantyn) więzić miał niegdyś swoją córkę, by uchronić ją przed pechową przepowiednią wyroczni. Urokliwa Wieża Panny, jak dosłownie przetłumaczyć możemy turecką nazwę Kız Kulesi, współcześnie mieści w swoim wnętrzu urokliwą kawiarnię i restaurację oraz stację kontroli ruchu na Bosforze.

Historia

Historia budowy tej urokliwej i owianej legendami latarni morskiej zaczyna się w 408 roku p.n.e., kiedy to starożytny ateński generał i strateg Alkibiades, świeży zwycięzca Bitwy morskiej pod Kyzikos, zlecił budowę stacji ostrzegawczej, z myślą o statkach przypływających z Morza Czarnego. Rozbudowa wieży nastąpiła w okresie Bizancjum, kiedy też budowla zaczęła pełnić funkcję fortecy. W okresie tym wybudowano drewnianą wieżę, która chroniona była murem a z jej konstrukcji zwisał żelazny łańcuch, połączony z inną wieżą, zlokalizowaną na europejskim brzegu miasta. W okresie Imperium Osmańskiego, po podbiciu Konstantynopola w 1453, Wieża Leandra była odnawiana kilkukrotnie, przede wszystkim w 1509 oraz w 1763 roku. Obecny kształt budowli pochodzi z 1998 roku, kiedy też do zabytkowej konstrukcji dodano stalowe podpory, by uchronić ją przed szkodliwym skutkiem ewentualnych trzęsień ziemi.

Legenda

Budynek tajemniczej wieży opiewa wiele legend, a najpopularniejsza z nich mówi o słynnym cesarzu, któremu wyrocznia przepowiedziała pewnego dnia, że jego ukochana córka zostanie ukąszona przez jadowitego węża w jej osiemnaste urodziny. Pragnąc oszukać przeznaczenie, cesarz postanowił zamknąć córkę w wieży na środku wód Bosforu, by w ten sposób uchronić ją przed tragedią. Gdy księżniczka osiągnęła wiek pełnoletni, ojciec podarował jej w prezencie kosz egzotycznych owoców, ciesząc się z uniknięcia spełnienia się złej przepowiedni. Wśród dojrzałych bananów, ananasów oraz pomarańczy czyhał jednak jadowity wąż, który ukąsił córkę cesarza. Dziewczyna zmarła w ramionach ojca a na pamiątkę tej historii budynek nazwano Wieżą Panny (tur. Kız Kulesi). Współcześnie Turcy często zastępują postać cesarza jednym ze słynnych osmańskich sułtanów.

Nazwa Wieża Leandra pozwala mylnie kojarzyć budowlę ze słynną antyczną historią o Hero i Leandrze – parze kochanków, których miłość utonęła w wodach cieśniny. Ten popularny grecki mit odnosi się jednak do cieśniny Dardanele i dwóch miast, leżących niegdyś po jej azjatyckim oraz europejskim brzegu (w miejscu dzisiejszego Çanakkale oraz miasta Eceabat). Zgodnie z dramatyczną historią każdej nocy Leander przepływać miał Hellespont (antyczna nazwa cieśniny Dardanele) do swojej ukochanej Hero, która oświecała mu drogę z czubka wieży. Gdy nadeszła zima a kochanek po raz kolejny próbował dopłynąć do ukochanej, światło z wieży zgasło a Leander utonął. Zrozpaczona Hero następnego dnia popełniła samobójstwo, skacząc z wieży do wód cieśniny. Ze względu na geograficzne podobieństwo cieśniny Dardanele i Bosforu, legenda ta jest często mylnie przypisywana historii Stambułu.