Chorwacki karnawał

Karnawał – czas zabaw, szaleństw, tańców, maskarad i kordonów przebierańców. I jest tak, jeżeli nie na całym świecie, to na pewno w całej Europie. Nie inaczej to wygląda w Chorwacji. Tam również jest to okres zabaw i balów, ale przede wszystkim czas korowodów z fantazyjnymi przebierańcami. Bawią się wszyscy zarówno uczestnicy „pochodu” jak i widzowie obserwujący to piękne widowisko. Widowiska, spektakle, korowody są organizowane prawie we wszystkich chorwackich miastach, ale te najbardziej znane mają miejsce w miastach wybrzeża. Miastem o najdłuższej tradycji karnawałowej, bo sięgającej już ponad sto lat, jest Rijeka. Pierwsze korowody karnawałowe były organizowane już w czasach panowania monarchii austriackiej. Dzisiaj ta tradycja jest kontynuowana i co roku organizowany jest „Riječki karneval”, w którym bierze udział tysiące ludzi i to nie tylko z Chorwacji, ale i z różnych krajów europejskich. Korowód obserwowany jest również przez tysiące ludzi z całego świata. Uczestnicy korowodu prześcigają się w wyborze strojów karnawałowych i masek. Korowód w wielu wypadkach przypomina te z Wenecji czy z Wiednia, ale występują też elementy miejscowego folkloru. Szczególny podziw i aplauz wzbudzają „Dzwonnicy z Kastavu”.

To grupa mężczyzn ubranych w pasiaste koszule i białe spodnie z czerwonymi pasami owiniętymi wokół pasa. Na plecy zakładają oni skóry owcze z przytwierdzonymi do nich dzwonami podobnymi do tych, które noszą owce na szyi. Są one jednak o wiele większe, bo największy dzwon kastawskiego dzwonnika liczy około 10 do 12 litrów zaś pozostałe mają od 1 do 1,5 litra pojemności. Na twarze dzwonnicy zakładają maski zakończone u góry rogami. Idąc w korowodzie specjalnym, harmonijnym krokiem powodują, że dzwony wprawiane w ruch wydają charakterystyczne dźwięki. Z reguły każda grupa dzwonników „wydaje” inne dźwięki, co najbardziej cieszy widzów obserwujących to wspaniałe widowisko. W paradzie występują oczywiście również i inni przebierańcy. Mamy więc postacie z bajek, ze starożytnego świata, ale i z czasów współczesnych. Korowód błyszczy feerią świateł i kolorów. Trasa wiedzie przez rijeckie korso i wzdłuż rivy. Zabawa trwa do białego rana.

Podobne zabawy mają miejsce również i w innych miastach. Choćby w Splicie, gdzie oprócz korowodu organizowane są dodatkowo różne imprezy towarzyszące i bale w miejskich pałacach, czytelniach, teatrze. Split słynie zawsze z wystawnych uroczystości, a także rekonstruowania wydarzeń historycznych. W późnych godzinnych wieczornych organizowany jest pokaz sztucznych ogni.

Informacja o karnawale w Dubrowniku pochodzi już z XI wieku. Wtedy to władza zezwoliła na smarowanie twarzy na czarno i przebieranie się w różne postacie, zakazując przybieranie niestosownych masek. Stąd po dzisiejszy dzień korowód karnawałowy w Dubrowniku to parada tradycyjnych pięknych strojów zarówno kobiecych, jak i męskich. Uczestnicy podczas przemarszu tańczą przy dźwiękach ludowych instrumentów, tradycyjny taniec dubrownicki. W paradzie biorą też udział liczne trupy teatralne, akrobatów, tancerzy, a także poetów recytujących wiersze. Organizowane są również liczne bogate i wystawne bale, a osoby w nich uczestniczące występują w różnego rodzaju maskach.

Parady karnawałowe organizowane są również na chorwackich wyspach. I tak na przykład na wyspie Pag w miejscowości Pag podczas karnawału wystawiany jest spektakl „Robinja” (Niewolnica). Główną postacią, graną zawsze przez mężczyznę przebranego za kobietę, jest postać niewolnicy. W przedstawieniu biorą też udział liczne, inne postacie jak: kupiec ze swoją świtą, grajek, proboszcz i inni. Jest to swego rodzaju śpiewogra, gdzie podczas korowodu wszyscy śpiewają i tańczą. Oczywiście spektakl ma swoją treść, a chodzi o wykupienie niewolnicy, gdzie jak zwykle bywa w takich przedstawieniach dochodzi do sporu pomiędzy dobrem a złem.

Podobnie jest na wyspie Korčula w mieście Korčula, gdzie z kolei tańczy się taniec „Moreška”. Tam również dobro walczy ze złem, a ściślej mówiąc zły król Moro porywa księżniczkę Bule i wyznaje jej miłość. Bula odrzuca jego miłość, bo kocha króla Osmana, który przybywa jej na pomoc uwalniając ją od złego Moro. Ten taniec wykonywany jest nie tylko w czasie karnawału, ale ze względu na jego atrakcyjność (walka na miecze pomiędzy rycerzami zwaśnionych stron), dla turystów tańczony jest przez cały rok.

Zabawa widać nie obca jest Chorwatom. Trzeba jednak przyznać, że oprócz europejskich elementów karnawałowych, pamiętają oni o swoich tradycjach, o swoich tradycyjnych zabawach nierzadko mających związek z ich folklorem.